Με τους Ορειβάτες Βέροιας στην κορυφή Μπάλτσες, στην Βόρεια Πίνδο

Του Νίκου Τσιαμούρα

Στα δάση της Βόρειας Πίνδου συναντάς το φως και το όνειρο, ο ταξιδευτής και ορειβάτης κάθε τόσο συναντά θαύματα της φύσης καλά κρυμμένα στους μύθους τους. Ρέματα και ρυάκια, τεράστιοι γκρεμοί, πανύψηλες βουνοκορφές και αλπικές λίμνες, συνθέτουν το μεγαλείο και την ομορφιά της περιοχής.

Στεφανωμένη με απέραντα δάση από οξιές , ιτιές , πλατάνια , σφενδάμους , κρανιές ,αγριοφουντουκιές, η πόλη των Γρεβενών μας υποδέχεται το πρωί της Κυριακής πανέμορφη και λαμπερή. Γη κατάφυτη , πεδιάδες , ευρήματα αρχαιολογικά , βουνά ονειρεμένα!

Η περιοχή κατοικείται από τα νεολιθικά χρόνια και αποτελούσε τμήμα της αρχαίας άνω Μακεδονίας . Κατείχε σημαντική θέση κατά την αρχαιότητα και γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη, από την πρώιμη και μέση εποχή του χαλκού έως τη Μυκηναϊκή περίοδο και στη συνέχεια στα ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια.

Στις ιστορικές αναφορές πρωτοεμφανίζεται με το όνομα Γριβάνα τον 10ο αιώνα από τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο. Απελευθερώνεται από τον Τούρκικο ζυγό στις 13-10-1912. Ο δρόμος προς την Κρανιά είναι μια μοναδική διαδρομή μέσα από δάση με πεύκα και μεγάλα λιβάδια ΄΄σπαρμένα΄΄ με φτέρη και πράσινο που φτάνει μέχρι τις λίμνες του Αώου δίπλα στο Μέτσοβο.

Φθάσαμε στην Κρανιά ( Τούργια) χτισμένη σε υψόμετρο 950 μ ,κατά την παράδοση δημιουργήθηκε από τη συνένωση δυο οικισμών που μετοίκησαν στη σημερινή θέση της Κρανιάς λόγω της έλλειψης νερών . Η Κρανιά κτίσθηκε σύμφωνα με τον Γάλλο συγγραφέα Μπουκιεβίλ το 1507 .

Στην Τουρκοκρατία στο χωριό έδρευε ειρηνοδικείο καθώς και ρουμάνικο σχολείο, δεν επισκεφθήκαμε την εκκλησία των Αγ. Πάντων (1800) στο κέντρο του χωριού και έτσι δεν μπορέσαμε να θαυμάσουμε τις παλιές εικόνες και αγιογραφίες που διασώζονται ακόμη.

Βρισκόμαστε στον Εθνικό δρυμό της Βάλια – Κάλντα ( ζεστή –κοιλάδα) , έχει έκταση 129.350 στρέμματα . Ιδρύθηκε το 1966, με σκοπό την προστασία της πλούσιας πανίδας και χλωρίδας ,ειδικότερα την προστασία των αιωνόβιων ρόμπολων και μαυρόπευκων της περιοχής . Το τοπίο πανέμορφο και εκπληκτικό . Τρεχούμενα νερά, καταπράσινες κοιλάδες , παρθένα δάση .

Στα δάση της Βόρειας Πίνδου συναντάς το φως και το όνειρο, ο ταξιδευτής και o ορειβάτης συναντά κάθε τόσο θαύματα της φύσης, καλά κρυμμένα στους μύθους τους. Μαύρη και λευκόδερμη πεύκη ,ψηλόκορμες οξιές ,υπεραιωνόβια ρόμπολα και δασική πεύκη (κοκκινόπευκα ), ελάτη,ίταμος ,είδη δρυός . Φιλοξενεί μεγάλη ποικιλία ποωδών φυτών ,πολλά από τα οποία σπάνια . Προστατεύει 7 είδη αμφιβίων ,10 είδη ερπετών ,70 είδη πουλιών και 17 είδη θηλαστικών ,ενώ άγνωστη είναι η συνεισφορά του στην προστασία της εντομοπανίδας . Ακόμη φιλοξενεί 415 είδη φυτών και μια πλούσια μυκοχλωρίδα με 86 είδη μανιταριών.

Στα μικρά ποτάμια κολυμπούν η βίδρα και η πέστροφα. Στα ρυάκια και στις λιμνούλες ο αλπικός τρίτωνας ,η βομβίνη και ο βάτραχος . Στην ευρύτερη περιοχή του Δρυμού ζουν, ζαρκάδια ,λύκοι ,αγριογούρουνα ,αλεπούδες ,αγριόγιδα ,ασβοί και σκίουροι . Δεν είδαμε τα χνάρια της καφέ αρκούδας ούτε του αγριόγατου που αναζητά την τροφή του κατά τη διάρκεια της νύχτας .

Τριγύρω μας πανύψηλες βουνοκορφές , παραπόταμοι και ρέματα που κυλούν ήσυχα τα νερά τους και χύνονται στον Βενέτικο ποταμό . H οροσειρά της Πίνδου υπήρξε η κοιτίδα του Μακεδονικού ; έθνους , από εδώ ξεκίνησαν οι προπάτορες των Τημενίδων βασιλέων προς τις πεδιάδες των μεγάλων ποταμών της Κάτω Μακεδονίας . Πήραμε το δρόμο για τη Μηλιά στρίβουμε δεξιά για Μπάλτσες .

Ανηφορίζουμε τώρα τον δασικό δρόμο με το αυτοκίνητο. Αριστερά και δεξιά στα βοσκοτόπια βόσκουν κοπάδια (πρόβατα και κατσίκια ) ενώ τα σκυλιά τρέχουν δαιμονισμένα γαβγίζοντας ξωπίσω μας . Φωνές αόρατων πουλιών κρυμμένων στα γύρω δένδρα δοξάζουν την ομορφιά του πρωινού .

Αφήνουμε τα αυτοκίνητα, με το σάκο στον ώμο και τα απαραίτητα η πορεία αρχίζει . Μόλις περάσαμε την γυφτόβρυση και συνεχίζουμε σε δασικό δρόμο. Ένα ελαφρύ αεράκι μιλά ψιθυριστά στα λευκόδερμα πεύκα και στις οξιές . Σκίουροι ( τρομαγμένοι από το δικό μας θόρυβο ) πηδούν από κλαδί σε κλαδί .

Συνεχίζουμε .....να οδοιπορούμε με τα τραγούδια των πουλιών ,με το θρόϊσμα των φύλλων , με τα αρώματα των λουλουδιών , με τις δικές μας χαρούμενες φωνές . Τώρα ησυχία τώρα ερημιά , από τον παράδεισο των χρωμάτων και την απλωμένη γαλήνη τριγύρω μια παράξενη γοητεία μας αιχμαλωτίζει . Μια απαράμιλλη ομορφιά από πυκνό δάσος οξιάς μας υποδέχεται και πάλι, μας καλωσορίζει ,ψηλότερα πεύκα και έλατα .

Τώρα περιβάλλον υγρό, γυμνό από δένδρα και ανεμοδαρμένο από τους αέρηδες του βουνού . Μια ελαφρά ομίχλη πλανιέται στον χώρο είναι πρωί και ένα υπέροχο απαλό φως φωτίζει τις βουνοκορφές . Ορχιδέες, κόκκινη και μαύρη πεύκη, δένδρα που χτυπήθηκαν από τον κεραυνό και οι ασημένιοι κορμοί του στέκουν όρθιοι σαν μοναχικά γλυπτά, μέσα σε καταπράσινες εκτάσεις με νερά που θυμίζουν Άλπεις και τις ξεπερνούν σε ομορφιά.

Με το τραγούδι κάποιων πουλιών συνεχίζουμε ... Μετά από 3 ώρες ανάβασης , πλησιάζουμε στην κορυφή , μια γυμνή κορφή με διάσπαρτα γέρικα ρόμπολα τριγύρω Από εδώ η θέα μας αποζημιώνει (τέτοια ομορφιά που θα ξαναδείς ); Γύρω μας οι άλλες βουνοκορφές Μηλιά ,Πυροστιά ,Αυγό, Φλέγγα .

Οι κορυφές αυτές είναι ,όπως πιστεύεται ,το αρχαίο όρος Λύγκος . Ο Λύγκας ζώο σαρκοφάγο νυκτόβιο και μοναχικό λέγεται ότι ζει ακόμη στις δυσπρόσιτες πλαγιές και τα απόμερα δάση ,μακριά από το φόβο του ανθρώπου .Το τρίτο σε μέγεθος σαρκοφάγο της Ευρώπης μετά την αρκούδα και τον λύκο

Κάτω χαμηλά η Βάλια Κάλντα . Χαρακτηριστικό της ζεστής κοιλάδας είναι το πέτρωμα που σκεπάζει ολόκληρη την κοιλάδα και τις γύρω κορυφές.. Έχει το χρώμα της σκουριάς και το όνομα του είναι σερπεντίτης . Χάρη σε αυτό το πέτρωμα φυτρώνουν στην περιοχή διάφορα σπάνια φυτά μοναδικά στον κόσμο.

Από εδώ πηγάζει και το "ρέμα κυρά καλής - ρέμα Παλαιοχωρίου" που καταλήγει στο Βενέτικο ποτάμι . Γύρω μας οι άλλες βουνοκορφές , Γκαμήλα , Τραπεζίτσα ,Σμόλικας , Βασιλίτσα και στο βάθος μακριά αχνοφαίνεται η κορφή του Ολύμπου.
Αφεθήκαμε στο δέος .!

Μια ματιά γύρω μια ματιά πέρα . Παρθένα δάση , μαύρης πεύκης και οξιάς που τώρα την ‘Ανοιξη αλλάζουν χίλια χρώματα . Ρέματα και ρυάκια τεράστιοι γκρεμοί , πανύψηλες βουνοκορφές και αλπικές λίμνες συνθέτουν το μεγαλείο και την ομορφιά της περιοχής .

Πλησιάζουμε στη Βέροια .....η απόδραση μας πήρε τέλος αξίζει πράγματι να γνωρίσετε αυτή την περιοχή, όμως αυτό πρέπει να γίνει με μεγάλο σεβασμό στη φύση.