Σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της οζώδους δερματίτιδας στα βοοειδή

Η Οζώδης Δερματίτιδα είναι μια νόσος των βοοειδών (συμπεριλαμβανομένων ειδών βουβαλιών), υποχρεωτικής δηλώσεως, η οποία οφείλεται σε ιό του γένους Capripoxvirus της οικογένειας των Poxviridae (περιλαμβάνει ιούς της ευλογιάς όπως του προβάτου). Πρωτοεμφανίστηκε στη χώρα μας τον Αύγουστο του 2015, σε δύο εκτροφές αγελαίων βοοειδών με έδρα στο Δέλτα του Έβρου, προερχόμενη από την Τουρκία. Με την Εκτελεστική Απόφαση της Ε.Ε. 2015/1423 (26.08.2015) καθορίσθηκαν προσωρινά μέτρα προστασίας για την αποτροπή της μετάδοσης της νόσου στην υπόλοιπη Ελλάδα και την Ευρώπη.

Η νόσος μεταδίδεται με διάφορα είδη μύγας, τσιμπούρια, κουνούπια, εκκρίσεις των ασθενών ζώων (σάλιο, σπέρμα), την τροφή ή το νερό, ζωικά προϊόντα και υποπροϊόντα, οχήματα και είναι η αιτία σοβαρότατων οικονομικών ζημιών στον τομέα της βοοτροφίας (έχουν εκτιμηθεί άμεσες απώλειες παραγωγής σε ποσοστό 40-60%). Δεν έχει ακόμη διασαφηνισθεί η μεταδοτικότητα του ιού στην άγρια πανίδα.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: υψηλό πυρετό, ρινίτιδα και επιπεφυκίτιδα με έντονο ρινικό και οφθαλμικό έκκριμα, υπερβολική σιελόρροια, αλλοιώσεις στους βλεννογόνους του στόματος, της μύτης και των ματιών που εξελκώνονται γρήγορα, εμφάνιση και σταδιακή αύξηση επώδυνων, σκληρών οζιδίων (έως 5 εκ.) κυρίως σε κεφαλή, αυχένα, μαστό και περίνεο, που στην αρχή γίνονται αντιληπτά έπειτα από ψηλάφηση, δημιουργία ελκών στις δερματικές αλλοιώσεις 1-2 εβδομάδων, διόγκωση λεμφαδένων, οιδήματα (πρηξίματα) στα πόδια και αδυναμία βάδισης, οίδημα στην λαμυρίδα (προγούλι), πνευμονία, μαστίτιδα, ορχίτιδα, τύφλωση.

Οι άμεσες και έμμεσες απώλειες περιλαμβάνουν: απότομη πτώση της παραγωγής γάλακτος, απώλεια βάρους του σώματος, αποβολές, υπογονιμότητα στα θηλυκά ζώα, προσωρινή ή μόνιμη στειρότητα στους ταύρους, απώλειες χρηματοοικονομικών αποδόσεων λόγω της απαγόρευσης διακίνησης των ζώων και εμπορίας ή εξαγωγής αυτών και των προϊόντων ή υποπροϊόντων τους, υψηλές δαπάνες για τον εμβολιασμό των ζώων.

Για την αντιμετώπισή της εφαρμόζεται σχέδιο έκτακτης ανάγκης (Υ.Α. 258933/ 05.08.2008 - ΦΕΚ 1662 Β΄, 2008) που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει: δημιουργία ζώνης προστασίας 3 χλμ. και επίβλεψης τουλάχιστον 10 χλμ., απολυμάνσεις χώρων, εξοπλισμού και οχημάτων, χρήση εντομοαπωθητικών στα ζώα και εντομοκτόνων σε χώρους και οχήματα, εξέταση δειγμάτων από κάθε ασθενές ζώο στο αρμόδιο Εργαστήριο του ΥΠ.Π.Α.Π.& ΕΝ., στην Αθήνα, με υψηλής δαπάνης εργαστηριακές εξετάσεις.

Τα μέτρα προστασίας που έχει λάβει το Τμήμα Κτην/κής Π.Ε. Έβρου περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την απαγόρευση της εξόδου ζώντων βοοειδών, «μη εδώδιμων προϊόντων» αυτών, «καθώς και ειδών χορτονομής που η συγκομιδή της θα γίνει μετά τις 20-8-2015».

Στόχος της πολιτείας για την προστασία της βοοτροφίας, αλλά και των επαγγελματικών κλάδων που απασχολούνται στη μεταποίηση ζωικών προϊόντων (γάλα, κρέας) ή την επεξεργασία υποπροϊόντων (π.χ. δέρματα) είναι η όσο το δυνατόν ταχύτερη διάγνωση της νόσου και η καθολική θανάτωση των ζώων των πρώτων εστιών, με σκοπό να αποτραπεί περαιτέρω εξάπλωση του νοσήματος στο εσωτερικό της χώρας. Ως εκ τούτου, επιβάλλεται η άμεση ενημέρωση των αρμόδιων κτηνιατρικών αρχών εκ μέρους κτηνοτρόφων, μεταφορέων και εμπόρων ζώντων ζώων, καθώς και ιδιωτών κτηνιάτρων για την περίπτωση ύποπτων συμπτωμάτων των ζώων ευθύνης τους, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις αυτών που καθορίζονται στην ισχύουσα νομοθεσία. Εφιστάται ιδιαίτερη προσοχή, διότι στην περίπτωση διασποράς της νόσου, σύμφωνα με το Ν. 4235/2014 (ΦΕΚ Α΄ 32/11.02.2014), προβλέπονται διοικητικές (πρόστιμα) και ποινικές κυρώσεις. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η μη δήλωση νοσήματος υποχρεωτικής δήλωσης επισύρει πρόστιμο € 5000,00–60000,00.