«Δύσκολη Μνήμη»: Τριήμερες εκδηλώσεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας αφιερωμένες στον εκτοπισμό και την εξόντωση συμπολιτών μας

Στο πλαίσιο των τριήμερων εκδηλώσεων, την Παρασκευή 31/5, το Σάββατο 01/06 και τη Δευτέρα 03/06, που διοργανώνει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας, δόθηκε συνέντευξη τύπου το μεσημέρι της Πέμπτης, στο Υπόγειο Μνήμης του Βυζαντινού Μουσείου Βέροιας.

Ξεκινώντας τον λόγο πήρε η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη, η οποία είπε ότι οι εκδηλώσεις αυτές εντάσσονται στα πλαίσια εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων. Ο άξονας δράσης είναι «Συνυπάρξεις», ενώ θεματικός κύκλος «Δύσκολη Μνήμη».

«Το πρώτο κομμάτι των εκδηλώσεων για την Ημέρα των Μουσείων ήταν αφιερωμένο στους πρόσφυγες.

Το δεύτερο σε μία ομάδα ανθρώπων που έζησαν στην πόλη, αλλά δεν ζουν πια, τους Εβραίους.

Στην Βέροια βρέθηκαν χαρακτηριστικά ευρήματα από την εποχή που ζούσαν οι Εβραίοι στην πόλη κι επιτύμβιες στήλες του 15ου έως 19ου αιώνα, τα οποία θα εκτεθούν στην αυλή του Βυζαντινού Μουσείου, τέλος του 2019 με αρχές του 2020. Η έκθεση θα ολοκληρωθεί με ένα μνημείο έκπληξη, το οποίο θα αναδεικνύει την πολυπολιτισμικότητα της πόλης, καθώς εδώ συνυπήρχαν Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι.

Η δράση που την συγκίνησε ιδιαίτερα αφορά τους Λίθους Μνήμης. Της δράσης που δραστηριοποιήθηκε σε 22 χώρες, και στην Ελλάδα συμμετέχει η Βέροια και η Θεσσαλονίκη.

Το συνταρακτικό είναι ότι θα μνημονεύσουμε παιδιά, 5 αγόρια κι ένα κορίτσι. Πρόκειται για την τοποθέτηση έξι λίθων, στη μνήμη έξι Εβραίων μαθητών του Γυμνασίου και του εβραϊκού δημοτικού σχολείου της Βέροιας, που εξοντώθηκαν από τους Ναζί στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής», είπε.

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο δικηγόρος – συγγραφέας Γιώργος Λίολιος, ο οποίος μίλησε για την δράση τοποθέτησης Λίθων Μνήμης στην πόλη.

Όπως είπε είχε τον πιο δύσκολο ρόλο, όπου μετά από τριών χρόνων έρευνας νόμισε πως θα είχε πάθει ανοσία, όμως συνέβη το αντίθετο. Είναι περισσότερο φορτισμένος από κάθε άλλη φορά, «αυτή η φρίκη δε χωνεύεται… Πικρή ικανοποίηση σε αυτή την ανωνυμία είναι να δώσουμε ένα όνομα σε όσους δεν έτυχαν μιας κηδείας κι ενός τάφου».

Το 1ου ΓΕΛ Βέροιας, με τους εκπαιδευτικούς Χρήστο Σκούπρα και κ. Μόσχου, συμμετέχει στη δράση, με εκπαιδευτικά εργαστήρια δημιουργικής γραφής και εικαστικών.

Ανέφερε τα ονόματα των παιδιών που διεκδικούν έναν λίθο μνήμης:

  1. Πίντο Ισαάκ του Μπαρούχ και της Μπέλλας, ο οποίος το 1943 ήταν 15 χρόνων. Φοιτούσε στην 5η τάξη του Γυμνασίου της Βέροιας. Εκτοπίστηκε το Μάιο του 1943 στο Άουσβιτς όπου εξοντώθηκε.
  2. Πίντο Μωϋσής του Μπαρούχ και της Μπέλλας, ο οποίος το 1943 ήταν 14 χρόνων. Φοιτούσε στην 3η τάξη Γυμνασίου τή"ς Βέροιας. Εκτοπίστηκε το Μάιο του 1943 στο Άουσβιτς όπου εξοντώθηκε.
  3. Δανιέλ Ασέρ του Ιακώβ και της Φλώρας, ο οποίος το 1943 ήταν 12 χρόνων. Φοιτούσε στην 1η τάξη του Γυμνασίου της Βέροιας. Εκτοπίστηκε το Μάιο του 1943 στο Άουσβιτς όπου εξοντώθηκε.
  4. Αζαριά Μισέλ του Ασσέρ και της Ρασέλ, ο οποίος το 1943 ήταν 14 χρόνων. Φοιτούσε στην 4η τάξη του Γυμνασίου της Βέροιας. Εκτοπίστηκε το Μάιο του 1943 στο Άουσβιτς όπου εξοντώθηκε.
  5. Αζαριά Λώρα του Ασσέρ και της Ρασέλ, η οποία το 1943 ήταν 10 χρόνων. Φοιτούσε στο εβραϊκό δημοτικό σχολείο της Βέροιας. Εκτοπίστηκε το Μάιο του 1943 στο Άουσβιτς όπου εξοντώθηκε.
  6. Μπενρουμπή Ρασέλ του Ασσέρ και της Ρέινα. η οποία το 1943 ήταν 12 χρόνων. Φοιτούσε στην 1η τάξη του Γυμνασίου της Βέροιας. Εκτελέστηκε στη Βέροια στις 13.01.1944.

Ακολούθησε ο διευθυντής του 1ου ΓΕΛ Βέροιας, Χρήστος Σκούπρας, ο οποίος αναφέρθηκε στη συμμετοχή του σχολείου στη δράση, με τη συμμετοχή της μουσειοπαιδαγωγού, Φώτως Παπαργυρούδη.

«Τα παιδιά πρέπει να έχουν μία εικόνα για τη θέση των Εβραιόπουλων. Αυτή η δράση να κληροδοτηθεί και στους επόμενους μαθητές, συντηρώντας αυτά τα τεκμήρια μνήμης… Είναι μία πάλη ενάντια στον φασισμό, να γεννηθεί ένας προβληματισμός για τον σύγχρονο κόσμο», είπε.

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε η μουσειοπαιδαγωγός Φώτο Παπαργυρούδη, η οποία αναφέρθηκε στο project που δούλεψε με τα παιδιά του 1ου ΓΕΛ Βέροιας.

«Οι μαθητές έμαθαν την ιστορία των έξι Εβραιόπουλων, συμμετείχαν σε εργαστήρια δημιουργικής γραφής και εικαστικής έκφρασης, µε θέμα την Βέροια πριν και κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στόχος των δράσεων αυτών ήταν η ανάπτυξη της κριτικής και ιστορικής σκέψης, ο στοχασμός, η ενσυναίσθηση και ο αναστοχασµός των μαθητών για την δίωξη και την εξαφάνιση συμπολιτών µας, επικεντρώνοντας στις έξι μορφές των συνομηλίκων τους Εβραίων μαθητών.

Οι μαθητές θα εκθέσουν τα έργα τους την ημέρα που θα τοποθετηθούν οι λίθοι μνήμης και θα ενημερώσουν τους κατοίκους της πόλης, μεταφέροντας το μήνυμα και στις επόμενες γενιές».

Έπειτα η Βεροιώτισσα διεθνούς φήμης σοπράνο Σόνια Θεοδωρίδου μίλησε για τη συμμετοχή της στις δράσεις της ΕΦΑ Ημαθίας.

Εξέφρασε τη χαρά της που βρήκε ένα καλλιτεχνικό βήμα στον τόπο της κι αναφέρθηκε στο project που θα παρουσιάσει το Σάββατο 1 Ιουνίου, στο Νέο Μουσείο Αιγών.

Πρόκειται για ένα συναρπαστικό μουσικό και θεατρικό ταξίδι, µε έργα των Κουρτ Βάιλ και Μπέρτολτ Μπρεχτ.

H σύλληψη και δραματουργία ανήκει στην ίδια. Στην χορωδία συμμετέχουν απλοί άνθρωποι, καθημερινοί (μαθήτριες όπερας, ΑμεΑ, καρκινοπαθείς κ.α.).

Το σκηνικό είναι φτιαγμένο από 460 άσπρες πέτρες που επάνω γράφει το όνομα των 460 ανθρώπων που ζούσαν στην Βέροια και χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα.

Έπειτα αναφέρθηκε σε μία προσωπική της εμπειρία, λέγοντας ότι η δασκάλα της ήταν Εβραία και της στάθηκε σε μια εποχή που δεν ήταν γνωστή κι έπρεπε να σπουδάσει και να ζήσει. «Αυτός είναι ο τρόπος μου να πω ευχαριστώ…»

Στη συνέχεια ακολούθησε συζήτηση, όπου αναφέρθηκε η κατάσταση που επικρατεί στα Εβραϊκά Μνήματα, και στην πρόταση να μετατραπεί σε ένα πάρκο μνήμης της πόλης όχι μόνο για τους Εβραίους αλλά και για τους Μουσουλμάνους. Καθώς επίσης και στη λειτουργία της Εβραϊκής Συναγωγής ως πόλος έλξης τουριστών στην πόλη.

Το πρόγραμμα των τριήμερων εκδηλώσεων έχει ως εξής:

Παρασκευή, 31 Μαΐου 2019. Νέο Μουσείο Αιγών, Αμφιθέατρο. 20:30

Από την Βέροια στο Άουσβιτς - Η τεκμηρίωση του τρόμου

Ομιλία του δικηγόρου - συγγραφέα Γιώργου Λιόλιου με θέμα την αναπαράσταση της διαδρομής των Εβραίων της Βέροιας από τη Βέροια στο Άουσβιτς και την τελική εξόντωση τους.

Μετά την ομιλία, η σοπράνο Δέσποινα Παρίση και ο Γιάννης Γεωργουδάκης στην κιθάρα, μέλη της χορωδίας "ΗΧΩ ΒΕΡΟΗΣ", θα ερμηνεύσουν σεφαραδίτικα τραγούδια. Η καλλιτεχνική επιμέλεια ανήκει στην Νατέλα Ιτσουαΐντσε.

Σάββατο, 1 Ιουνίου 2019. Νέο Μουσείο Αιγών. 20:30

Δάκρυα του χθες Μνήμες του σήμερα

Συναυλία με τη διεθνούς φήμης σοπράνο Σόνια Θεοδωρίδου. Η Βεροιώτισσα καλλιτέχνης θα μας υποδεχτεί σε ένα συναρπαστικό μουσικό και θεατρικό ταξίδι με έργα των Κουρτ Βάιλ και Μπέρτολτ Μπρεχτ.

Όλα τα τραγούδια του Αφιερώματος ανήκουν στην ευρωπαϊκή περίοδο του Βάιλ, αυτήν της συνεργασίας του με τον Μπρεχτ αλλά και με τους Γάλλους ποιητές, που ξεχώρισε κατά την παραμονή του στο Παρίσι, πριν τη μετάβαση του στην Αμερική. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται ο Μωρίς Μαγκρ με το «Το παράπονο του Σηκουάνα», ο Ροζέ Φερναί (ποιος δεν μαγεύεται από την γλυκιά μελωδία του πολυτραγουδισμένου «Γιουκάλι») αλλά και ο Ζακ Ντεβάλ με το «Le Grand Lustucru- τραγούδια γραμμένα το 1934. Αυτά εντάσσονται στις εναρκτήριες μπαλάντες και στα λιντ, τα οποία προετοιμάζουν το κλίμα για τα ακόλουθα επτά τραγούδια από τη δημοφιλή «Όπερα της πεντάρας», το έργο-σταθμό για τα δεδομένα του μουσικού θεάτρου. Η τεράστια εμπορική επιτυχία της πρεμιέρας του 1928 επισφράγισε τη συνεργασία Βάιλ-Μπρεχτ κατατάσσοντας τους στις διαχρονικές σελίδες της ιστορίας της τέχνης. Το Αφιέρωμα επίσης περιλαμβάνει ένα μουσικό πέρασμα από την «Άνοδο και πτώση της πόλης Μαχαγκόννυ», τραγούδια από το θεατρικό «Happy End» καθώς και έργα των Μπρεχτ-Άισλερ.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Σόνια Θεοδωρίδου / Τραγούδι, Σύλληψη, Δραματουργία

Μαρλέν Καμίνσυ / Σκηνοθεσία

Θεόδωρος Ορφανίδης / Διεύθυνση ορχήστρας και ενορχήστρωση στο Τραγούδι της Αλαμπάμα

Θεόδωρος Κοτεπάνος / Ενορχήστρωση

Σαμπρίνα Μπροντέσκου / Βοηθός σκηνοθέτη

ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ CANTABILE

Βαλσαμία Αθανασία, Κατερίνα Αργέντου, Βικτωρία Θεοδοσιάδη, Δήμητρα Κάκαρη, Ελένη Καλαγκιά, Αλίνα Κοζατσώκ, Αγνή Μπαλή, Σαμπρίνα Μπροντέσκου, Αρσινόη Πνευματικού, Σοφία Τσαμτσούρη, Μαίρη Τσούτσια, Βασιλική Χατζηχαμπή

ΟΡΧΗΣΤΡΑ MOBILE

Αλέξανδρος Χαλάψης / Βιολί

Αλέξανδρος Χαραλάμπους / Τσέλο

Κώστας Σαρδέλης / Κοντραμπάσο

Βασίλης Βαζούρας / Άλτο Σαξόφωνο

Σπύρος Ραιμόνδης / Τρομπέτα

Μιχάλης Σουρβίνος/ Κιθάρα, Μαντολίνο

Κατερίνα Λιάτα / Πιάνο

Γιώργος Κωνσταντίνος Νικολάου / Κρουστά

Σπύρος Κωστής / Ακορντεόν

Δευτέρα, 3 Ιουνίου 2019. Δημαρχείο Βέροιας. Οδός 10ης Μεραρχίας. 10:00

Οι λίθοι της μνήμης

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας, σε συνδιοργάνωση με την Ομάδα Πολιτών Βεροίας και την υποστήριξη του ιδρύματος Heinrich Boll (παράρτημα Θεσσαλονίκης) και του 1ου ΓΕΛ Βέροιας, παρουσιάζει την δράση των Λίθων της Μνήμης. Πρόκειται για την τοποθέτηση έξι λίθων στη μνήμη έξι Εβραίων μαθητών του Γυμνασίου και του εβραϊκού δημοτικού σχολείου της Βέροιας που εξοντώθηκαν από τους Ναζί στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής.

Η δράση θα πραγματοποιηθεί με την ενεργό παρουσία του Γερμανού καλλιτέχνη και εμπνευστή της ιδέας Gunier Demning.

Παράλληλα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας θα πραγματοποιήσει με το 1° ΓΕΑ Βέροιας εκπαιδευτικές δράσεις που θα περιλαμβάνουν εργαστήρια δημιουργικής γραφής και εικαστικής έκφρασης, με θέμα την Βέροια πριν και κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στόχος των δράσεων αυτών είναι η ανάπτυξη της κριτικής και ιστορικής σκέψης, ο στοχασμός, η ενσυναίσθηση και ο αναστοχασμός των μαθητών για την δίωξη και την εξαφάνιση συμπολιτών μας, επικεντρώνοντας στις έξι μορφές των συνομηλίκων τους Εβραίων μαθητών.